فارس: از هفتمین مستند خودتان ترال» بگویید؟ چه اتفاقی رخ داد که به فکر ساخت این مستند افتادید؟
عدالت پناه: مستند ترال» هفتمین اثر من در مقام نویسنده و کارگردان فیلم مستند بود، اگر یادتان باشد اوایل سال گذشته کلیپ‌ها و مطالب مختلفی در خصوص صید وحشتناک ماهی‌ها در خلیج فارس به وسیله کشتی صید ترال منتشر شد و باعث شد فضاسازی‌های زیادی شکل بگیرد.
من هم به عنوان یک ایرانی وطن دوست نگران شدم که نکند این واقعه صحت داشته باشد، در آن زمان عابد قاسمی خبرنگار خبرگزاری فارس در جاسک هم واقعیت‌های صید ترال» را فاش کرد و به این واقعیت پرداخت که این کشتی‌ها به جای صید ماهی ریز میکتوفیده، ماهی‌های خوراکی را صید و ضررهای زیادی به دریا و معاش صیادان وارد می‌کنند به همین جهت از شدت ناراحتی تصمیم گرفتم در این رابطه کاری انجام دهم.
در همین افکار بودم که چگونه در قالب مستند به این مشکل اساسی بپردازم که در اوایل تیرماه سال ۹۷ ایده ساخت مستند درباره این موضوع از سوی سید محمد جعفری» به عنوان مجری طرح به بنده رسید و من هم بی درنگ پذیرفتم، سپس در نشست‌هایی با یاسر شاه پیری» تهیه کننده این مستند به توافقات مورد نظر رسیدیم و با اضافه شدن محمود پری» و مجید رستگار» به گروه، بلافاصله کار مطالعه، تحقیق و پژوهش و جمع آوری اسناد پیرامون این مسئله را شروع کردیم.
فارس: از مراحل تولید مستند ترال» بگویید؟ چند سفر به هرمزگان و مناطق مورد نظر داشتید؟
عدالت پناه: ما برای ساخت این مستند به این نتیجه رسیدیم که باید به هرمزگان سفر داشته باشیم و ضمن آشنایی با جغرافیای منطقه، و دیدن صید ترال» از نزدیک با صیادان نیز ارتباط بگیریم. بر همین مبنا در سه سفر مراحل پیش تولید کار و تولید آغاز شد.
در سفر نخست‌مان به هرمزگان با سوژه اصلی مستند یعنی آقای عباس بقاپور» که خود از صیادان بومی بندرعباس است آشنا شدیم و توانستیم با همراهی وی هم از داخل کشتی صید ترال تصویر بگیریم و هم از تخلیه شبانه ماهی‌ها توسط این کشتی‌ها فیلم ضبط کردیم، در پایان این سفر به این نتیجه رسیدم که هیچ کس به اندازه آقای بقاپور» نمی‌تواند راوی این مستند باشد. چرا که او خودش صیاد بومی منطقه بود کشتی‌های صید ترال را مرتب دیده بود و به خوبی نسبت به آسیب‌های این کشتی بر زیست دریایی آگاهی داشت و می‌گفت بر اثر صید ترال» چند نوع ماهی مختلف و پر طرفدار منطقه در حال انقراض هستند.
سفر اول ما در گرمای طاقت فرسای ۵۰ درجه مردادماه بود که در شرایط سختی و تحمل شرجی انجام شد و با بازگشت از این سفر و جمع آوری اطلاعات و اسناد به دست آمده کار نوشتن جوانب فیلم نامه و برنامه ریزی سفر دوم شروع شد.
سفر دوم که مهرماه سال گذشته انجام شد با مشکلاتی از جمله عدم همکاری مسوولان خصوصا مسوولان شیلات همراه بود، آنها نه به ما اطلاعات می‌دادند و نه حاضر به مصاحبه بودند و تمام تلاششان این بود که مستند ترال» به سرانجام نرسد.
اما ما تلاش کردیم و تصاویری به دست آوردیم و بر اساس فیلم نامه مصاحبه‌های خوبی گرفتیم. سپس به تهران برگشتم و فیلم را تدوین کردیم. کمبودهای آن را نکته برداری و برای سفر پایانی برنامه ریزی کردیم و آذر ماه مجددا به بندرعباس برگشتیم.
در طول این سه سفر از غرب تا شرق استان از بندر کنگ» تا بندر جاسک»، از قشم» و روستاهای آن تا جزایر لارک» و هرمز» رفتیم و اطلاعات مورد نیازمان را جمع آوری و تصاویر بهتری ضبط کردیم. با صیادان زیادی حرف زدیم و شاهد تغییرات اساسی در وضعیت معیشت مردم و تاثیرات مخرب اجتماعی پدیده شوم صید ترال» بودیم.
آنجا بود که به عینه دیدیم تعداد زیادی از صیادانی که تا سال‌های قبل از طریق دریا به کسب روزی حلال می‌پرداختند امروز بر اثر صید ترال» و کمبود ماهی، برخی از آنها متاسفانه با لنج کالای قاچاق وارد می‌کردند و یا به قاچاق سوخت از ایران روی آورده بودند.
در نهایت مستند ترال» پس از سه مرحله تصویربرداری به سرانجام رسید. پس از آن شروع به تدوین فیلم کردیم. نسخه اولیه در دی ماه ۹۷ آماده شد و حدود ۷۰ دقیقه بود. سپس برای اینکه به ریتم مناسبی برسیم، فیلم مجددا اصلاح و تدوین شد که نهایتا به نسخه ۵۵ دقیقه‌ای مورد قبول و توافق کارگردان و تهیه کننده رسیدیم و اسفند ۹۷ خروجی نهایی گرفته شد.
فارس: پیش از ساخت مستند ترال» چه میزان از این نوع صید آگاهی داشتید؟
عدالت پناه: حقیقت این است که ما پیش از آنکه ساخت این فیلم را شروع کنیم اطلاع دقیقی از چگونگی صید ترال» نداشتیم و تصاویری که در فضای مجازی دیدیم ما را حساس کرد که اطاعات دقیق‌تری به دست بیاوریم و مطالعه بیشتری کنیم پس از تحقیق با آثار مخرب این کشتی‌ها آشنا شدیم.
فارس: اثرات این نوع صید بر زیست بوم دریا، در داخل و خارج کشور را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
عدالت پناه: ما در مستند با تحقیقات انجام شده و مصاحبه با دانشمندان این حوزه درطول فیلم نشان می‌دهیم این نوع صید برای زیست بوم خلیج فارس خطرناک است و ادامه آن صدمات جبران ناپذیری به بافت گیاهی و جانوری خلیج فارس می‌زند و به طبع، آسیب‌های اجتماعی را نیز در پی دارد.
به نظر ما تخلفات کشف شده در برخی کشتی‌های صید ترال را می توان ی دریایی نامید. اینکه چندین نفر با استفاده از رانت اطلاعاتی خود، وارد شوند و با تهیه کشتی های پیشرفته از منابع و منافع عمومی سواستفاده کرده و پول بیت المال را روانه جیب‌های خود کنند حتما باید با برخورد قضایی مواجه شود.
وقتی در کل جهان تجربه ثابت می‌کند یک چیزی مضر است و صدمات جبران ناپذیری به زیست دریایی و محیط زیست وارد می‌کند و در همه جا ممنوع میشود، واقعا برای ما جای سوال است چرا افرادی به خود اجازه می‌دهند که این نوع صید را در خیلج فارس مجاز بدانند؟ این سوالی است که خیلی دوست داریم به جواب آن برسیم. در هر صورت ما معتقد هستیم که این اعطای مجوزها سهوی نبوده بلکه از روی علم وآگاهی بوده است چرا که منفعت زیادی برای یک عده خاص فراهم کرده است.
فارس: اهدافتان از ساخت مستند ترال» چه بود؟
عدالت پناه: ما به طور کلی دو هدف اساسی را در ساخت این مستند دنبال می‌کنیم. می‌خواستیم در مرحله اول با بررسی کشتی‌های صید ترال» میزان آسیب وارد شده به زیست بوم دریابی و معیشت مردم بومی منطقه را به تصویر بکشیم و از این رهگذر به آسیب‌های اجتماعی ناشی از این پدیده اشاره کنیم و بگوییم بیکاری و نبود صید باعث آثار جبران‌ناپذیر اجتماعی از جمله تشدید فقر و مشکلاتی نظیر حاشیه‌نشینی در شهرها و سوق یافتن جوانان به قاچاق میشود.
از سوی دیگر مستند ترال» سعی کرد پشت پرده قراردادهای ننگین را مشخص کند. ما سعی کردیم ببینیم چگونه یک عده رانت خوار توانسته‌اند از جایگاه خود سوءاستفاده کرده و این مجوزها را بگیرند؟ و بی‌حساب و کتاب از منابع ملی خلیج فارس بهره ببرند؟ و زیست بوم دریایی را تخریب کنند؟ در حالی که معیشت مردم صیاد بومی وابسته به صید است و سالیان مختلف با این کار روزی خود را از دریا می‌گرفتند. در عین حال آسیبی هم به زیست دریایی نمی‌زدند.
این افراد خاص عمدتا ساکن تهران، با ثبت شرکت‌های سوری و اجاره کشتی‌های غول پیکر خارجی کف خلیج فارس و دریای عمان را پارو کرده اند و منفعتش را به جیب زده اند. تمام تلاش ما این بود که پشت پرده این مسئله را که حتی احمد مرادی نماینده مردم استان هرمزگان در گفت‌وگو با ما بر آن صحه گذاشت را آشکار کنیم اما واقعیت این است که هنوز پس از یکسال به طور دقیق و شفاف مشخص نشده است پشت پرده اعطای این مجوزها چه افرادی بوده اند؟ و چه کسانی این مجوزها را دریافت کرده اند؟
ما با اکران این مستند می‌خواهیم مطالبه‌گری کنیم و از مسوولان امر بخواهیم پشت پرده این قراردادها را شفاف سازی کنند.
نکاتی درباره فیلم مستند ترال در گفتگو با خبر گزاری فارس
رویداد: دیدار با شاعر حماسه‌های عدالتخواهانه دوران جوانی ام!
صید ,مستند ,ترال» ,فارس ,فیلم ,سفر ,صید ترال» ,مستند ترال» ,این مستند ,پشت پرده ,ساخت این ,صدمات جبران ناپذیری ,ساخت مستند ترال»
درباره این سایت